İnternet kullanım alışkanlıklarını belirleyen en güçlü aktörlerden biri ara motorları. Arama motoru dendiğinde de aklımıza ilk gelen google oluyor.
Dünya üzerindeki 7,38 milyarlık nüfusun, neredeyse yarısı olan 3,25 milyarı internet kullanıyor. Toplam internet kullanıcılarının da 2,43 milyarı google kullanıyor. Yani özetle, ilkel kabileleri ve elektrikten bi:haber tibet rahiplerini de dahil ettiğimiz dünya nüfusunun ⅓’ü google kullanıcısı. Bir kez daha tekrarlamak istiyorum; dünya üzerindeki her 3 insandan 1’i google kullanıyor.
Aynı zamanda 1 milyara yakın da internet sitesine sahibiz. Bu sayı günden güne ivmelenerek artıyor. Daha da önemlisi, internet sitelerinin içerikleri eskisine göre daha da karmaşık hale geliyor.
Google’ın bu dünyadaki yerini daha iyi anlamak için öncelikli olarak nasıl çalıştığını anlamamızda fayda var. Arama motorlarının çalışma sistemleri ve algoritmaları çok karmaşık da olsa kabaca 3 ana iş şeklinde sıralayabiliriz.
● Crawling: Bu işlem, ara motorunun tüm internet sitelerini gezerek, bu internet sitelerinin tüm bilgilerini tarayıp listelemesi işlemesidir.
● İndexleme: İsminden de anlaşılabileceği gibi tüm bilgilerin tasnif edilmesi diyebiliriz. Bu işlemin, oldukça karmaşık, büyük ve binlerce betebaytlık işlemlerdir.
● Ranking: Milyarlarca farklı aramanın, milyarlarca farklı siteden en uygun şekilde
taranıp bulunması işlemidir. Arama motorlarının alamet-i farikaları bu işlemde gizlidir.
Milyarlarca farklı kullanıcının, birbirinden farklı taleplerini, milyarlarca site arasından, en uygununu bulup tüketiciye sunmak başlı başına zor bir iş olsa da; çok dinamik olarak internet dünyasının, değişen koşullarına uyarak algoritmanızı sık sık değiştirerek devamlı güncel tutmalısınız. Google’ın başarısının esas sırrı, kendisini devamlı güncel tutmasıdır. Bu güncellemeleri kronolojik olarak görmek, hem google’ın hem de google paralelinde internet dünyasının ilerleyişi hakkında da bize bir çok bilgi verecektir. Hatta gelecek stratejileri hakkında tüyolar da verebilir.
Bazı önemli güncellemeleri aşağıdaki gibi paylaşmaya çalışacağım.
2011 Şubat, Panda Güncellemesi: Kalitesiz içerikleri ortadan kaldırmaya yönelik yapılan bir çalışmaydı. 2010 itibari yükselen internet kullanımı ile ortaya çıkan sorunlara yönelik hazırlanmıştı. Çöp data ile doldurulan internet dünyasının arama sonuçlarını manipüle etmesi önlemesi için yayına alındı. Bu güncelleme ile manipülasyon amaçlı üretilen zayıf, kopya, arama motorunu kandırmaya yönelik, derinliği olmayan içerikler son buldu.
2012 Mayıs Penguin Güncellemesi: Linkler üzerine odaklanan bir çalışmaydı. İnternet sitelerinin, google organik sonuçlarda üstte çıkmak için yaptıkları sahte link oyunlarının ortadan kaldırıldığı güncellemeydi. Ek olarak bu güncelleme ile spam linklerin negatif etkisi yok edilmeye çalışıldı.
2012 Aralık, Graph Güncellemesi: Google arama sayfalarından ayrılmadan, aradığı şey hakkındaki bilgileri, hatta aradığınla ilişkili bilgileri arama sayfasında görebilmemizi sağlayan güncellemedir. Özetle, arama yapıldığında sağ üstte gördüğümüz vikipedia içeriğidir. Bu güncelleme ile arama sonuç sayfalarının zenginleşmesi sağlandı. Bir yandan da vikipediaya ciddi bir trafik kaybı yarattığını da paylaşmalıyım.
2013 Ağustos, Hummingbird Güncellemesi: Google tarafında yapılan en önemli algoritma güncellemelerinden biridir. İsminden de anlaşılabileceğimi bu güncelleme ile google artık çok hızlı ve hassas olduğunu söylüyordu. Bu güncelleme ile semantik yapıda ilerleme kat edilerek; anlamsal bağlar, kullanıcı arama alışkanlıkları, sık arananlar ya da anlamsal bağları kullanarak daha doğru ve ilişkili içerikler ön plana çıkartabilir hale geldi.
2015 Nisan, Mobilegeddon Güncellemesi: Bu güncelleme ile eğer mobil siteniz var ise google aramalarında üst sıralarda, kolayca çıkma avantajı yakalayabilir hale gelindi. Google tarafında yapılan nadir ve stratejik hamlelerden biridir diyebiliriz. Mobil dünyanın gücünün farkında olan ve bu güce uyumu amaçlayan bir güncellemeydi. Aynı zamanda etkisini de çok hızlı bir şekilde göstermeye başladı. Bu güncelleme ile mobil uyumluluğu olan siteler artık 1-0 öndeler.
2015 Ekim, RankBrain Güncellemesi: Özetle mini bir yapay zeka olduğunu paylaşabilirim.
Bu güncellemeyi yaratan asıl sebep; google aramalarının yaklaşık %15’i olan 500 milyon’luk aramanın yeni ve ilk kez aranıyor olmasıdır. Bu güncellemede amaç, yeni ve tekil aramaları anlamlandırıp, bunların doğru içerikleri sunabilmesini sağlamaktı.
Yukarıda paylaştığım güncellemeler dışında onlarca güncelleme de oldu ve olmaya da devam ediyor.
Bir arama motoru olarak google’ın nereye gitmekte olduğu anlamak için çabaladığımızda karşımıza çıkan ilk ve en basit şeyin, mobil olduğunu görebiliyoruz. Tüm kullanımın ve içeriğin mobile kaydığı bu dönemde, mobil konusundaki hassasiyetin günden güne yükseleceğini paylaşabilirim. Hatta, mobil konusunu, ilerleyişinin merkezine oturtacaktır.
Buna ek olarak, arama mekanizmasının daha iyi öğrenebilmesi ve doğru içeriği arayana ulaştırabilmesi için giyilebilir teknolojiler, lokasyon merkezli teknolojiler ve benzeri bir çok başka mobil mekanizma ile arama algoritmalarını desteklemeye çalışacak. Hatta google “nesnelerin interneti” konusundaki yatırımlarını, google arama motoru ile daha yoğun bir şekilde ilişkilendireceği bir noktaya yakın zamanda gelecektir.
Doğru sonuç, hassasiyeti olan google, yapısındaki spam ve alakasız içeriklerin kaldırması konusuna iyi bir noktaya geldi. Fakat süreç hiç bir zaman sonlanmayacak. Bu noktadaki önlemlerin günden güne sıkılaşacağını düşünüyorum. Önlemlerin, içerik konusuna odaklanarak yükseleceğini bekleyebiliriz. Doğru olmayan, spam, tüketici tarafında ilgi görmeyen ya da ihtiyaca cevap vermeyen içerikler google sonuçlarında hiç yer alamayacak.
Hatta google ilerleyen zamanlarda bu konudaki yaptırımlarını daha sertleştirecektir.
Tüm bunlara ek olarak, günden güne, internet kullanımı artıyor. Dahası internette üretilen yeni içerik miktarı, internet kullanım artışının çok ötesinde... Google’ın bu artan içeriklere hazır olmalı. Tüm bunları, aramalar ile başarılı bir şekilde eşleştirebilmesi gerekli. Bu yüzden arama motoru algoritmasının daha zeki ve kendi kendine öğrenebilir hale getiriyor olacak.
Özetle, son kullanıcının ücretsiz olarak kullanacağı ilk yapay zeka uygulaması yakın bir gelecekte google.com olacağını paylaşabilirim.
Yorumlar